پرسش:
تقوا و پرهيز از گناه چه تاثيري بر تامين و افزايش رزق و روزي انسان در حيات فردي و اجتماعي دارد؟ لطفا به نحو اجمال توضيح دهيد.
پاسخ:
بدون ترديد براساس آموزه هاي وحياني، گناه و نافرماني خداوند علاوه بر تنبيه معنوي كه همان از دست دادن توفيق طاعت و بندگي خداوند است تنبيه مادي خداوند را نيز كه همان محروميت از بركات و ازدياد رزق و روزي است در پي دارد، تا هر چه زودتر انسان گنهكار و نافرمان به خود آيد و به مسير هدايت الهي بازگردد. خداي متعال در سوره نحل آيه 112 مي فرمايد: «خداوند (براي آنان كه كفران نعمت مي كنند) مثلي زده است: منطقه آبادي كه امن و آرام و مطمئن بود، و همواره روزي اش از هر جا مي رسيد، اما نعمت خدا را ناسپاسي كردند و خداوند به خاطر اعمالي كه انجام مي دادند، لباس گرسنگي و ترس را بر اندامشان پوشانيد.»
براساس اصل اوليه، خداوند منان رحمت عام و فراگير خود را شامل حال همه بندگان و آفريدگان خود مي كند و آنها را از پاكيزه ترين نعمت هايش برخوردار مي كند، اما آنگاه كه از سر ناسپاسي وكفران نعمت، سر به طغيان و سركشي مي زنند، خداوند نيز نعمت هاي خود را از آنان بازمي دارد تا به خود آيند و دست از عناد و لجاجت بردارند.
آيه ديگري كه شاهد اين مدعاست در سوره طه آيه 81 آمده است كه خداوند متعال مي فرمايد: از روزي هاي پاكيزه اي كه به شما داده ايم بخوريد و در آن طغيان نكنيد، كه (در اين صورت) غضب من بر شما وارد شود و هر كس كه غضبم بر او وارد شود، سقوط مي كند».
در نقطه مقابل، آنان كه دست از گناه بردارند و به جاي تابعيت شيطان، در زمره بندگان رحمان درآيند، بركات زمين و آسمان بر آنان خواهد باريد و آنان را غرقه رحمت الهي خواهد كرد. خداي متعال در سوره اعراف آيه 96 در اين زمينه مي فرمايد: و اگر اهل شهرها و آبادي ها ايمان مي آوردند و تقوا پيشه مي كردند، بركات آسمان و زمين را بر آنها مي گشوديم ولي (آنها حق را) تكذيب كردند، ما هم آنان را به كيفر اعمالشان مجازات كرديم».همچنين در سوره نوح آيه 10 مي فرمايد: از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد كه او بسيار آمرزنده است تا بارانه اي پربركت آسمان را پي در پي بر شما فرو فرستد و شما را با اموال و فرزندان فراوان كمك و باغهاي سرسبز و نهرهاي جاري در اختيارتان قرار دهد».
اهل استغفار و تقوي، از امدادهاي غيبي و مخزن هاي ويژه رحمت الهي برخوردارند و از آنجا كه امور غيبي از توان محاسبه انسان خارج است، انسان هاي تقوا پيشه از ارزاق بي حساب و غيرقابل محاسبه برخوردار مي شوند. خداوند متعال در سوره طلاق آيات 2 تا 4 مي فرمايد: «و هر كس تقواي الهي پيشه كند خداوند راه نجاتي براي او فراهم مي كند و او را از جايي كه گمان ندارد روزي مي دهد، و هر كس بر خدا توكل كند، خداوند امر او را كفايت مي كند، خداوند فرمان خود را به انجام مي رساند، و او براي هر چيزي اندازه اي قرار داده است».
مطابق اين آيه شريفه، انسان پرهيزكار در زندگي خود هيچگاه با «بن بست» و يا «در بسته» مواجه نخواهد شد. خداوندي كه تمام علل و اسباب در دست اوست، در هر مشكل و بن بستي، براي او راه خروجي قرار خواهد داد. از جمله در پيچ و خم هاي زندگي هيچ گاه با بن بست اقتصادي علاج ناپذير مواجه نخواهد شد و از جايي كه گمان نمي برد خداوند مشكل او را رفع و روزي او را خواهد رساند.
حال كه چنين است پس: «از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد، پس به سوي او بازگرديد تا شما را تا مدت معيني (از مواهب زندگي اين جهان) به خوبي بهره مند سازد و به هر صاحب فضيلتي به مقدار فضيلتش ببخشد. (هود-6)
و بنا به توصيه همه انبياي الهي از جمله حضرت هود، توبه و استغفار، موجب رحمت بي پايان و پيوسته و افزايش توان و نيروي انسان خواهد شد: «و اي قوم من، از پروردگارتان طلب آمرزش كنيد، سپس به سوي او بازگرديد تا (باران) آسماني را پي در پي بر شما بفرستد و نيرويي بر نيرويتان بيفزايد و گنهكارانه روي (از حق) برنتابيد.» (هود-52)
در روايات نيز يكي از عوامل روزي رسان، استغفار و بازگشت به دامان پرمهر الهي شمرده شده است. در روايتي از امام علي(ع) استغفار موجب افزايش رزق دانسته شده است. «الاستغفار يزيد في الرزق» (بحارالانوار، ج93، ص 277)
در حديث ديگري حضرت علي(ع) به كميل سفارش فرمودند اگر در رسيدن روزي تو كندي و آهستگي پيش آمد، آن را با استغفار چاره كن: هنگامي كه رسيدن روزيت كند مي شود، از خداوند آمرزش بخواه تا روزيت را وسيع گرداند:«اذا ابطأت الارزاق عليك، فاستغفرالله يوسع عليك» (بحارالانوار، ج77، ص 270)